Διατροφή & συμπεριφορά
Σχετικά πρόσφατα άρχισαν να γίνονται γνωστά τα πορίσματα μιας πρωτοποριακής μελέτης από το Εθνικό Ίδρυμα Υγείας των ΗΠΑ, η οποία ασχολείται με την επίδραση των συμπληρωμάτων ω-3 λιπαρών οξέων στον εγκέφαλο και κατ’ επέκταση στη συμπεριφορά του ατόμου.
Αθώοι ή ένοχοι;
Τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης ουσιαστικά θέτουν σε αμφισβήτηση τη βάση της ποινικής δικαιοσύνης και την έννοια της ενοχής, καθώς υποδηλώνουν ότι τα άτομα μπορεί να μην είναι πάντα υπεύθυνα για την επιθετικότητά τους. Λαμβάνοντας υπόψη μάλιστα και προγενέστερη μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε φυλακή υψίστης ασφαλείας για νεαρούς παραβάτες στο Ηνωμένο Βασίλειο, δείχνουν ότι η βίαιη συμπεριφορά μπορεί να οφείλεται, τουλάχιστον μερικώς, σε διατροφικές ελλείψεις!
Συγκεκριμένα, η δοκιμή στη φυλακή Aylesbury στο Ηνωμένο Βασίλειο έδειξε ότι όταν παρείχαν σε νεαρούς άντρες πολυβιταμίνες, ιχνοστοιχεία και απαραίτητα λιπαρά οξέα, ο αριθμός των βίαιων παραβάσεων που διαπράττονταν στη φυλακή έπεφτε κατά 37%. Αν και κανείς δεν υποστηρίζει ότι μόνο η κακή διατροφή μπορεί να ερμηνεύσει τη βία, ο πρώην γενικός διευθυντής των φυλακών, Λόρδος Ramsbotham, αναφέρει: «Τώρα είμαι απολύτως πεπεισμένος πως υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ διατροφής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς και ότι η καλή διατροφή ενδέχεται να την αποτρέπει».
Advertisement
Αναμενόμενα τα αποτελέσματαΓια τους αμερικανούς ερευνητές τα αποτελέσματα της μελέτης είναι αναμενόμενα για όποιον κατανοεί τη βιοχημεία του εγκεφάλου και τη βιοφυσική της κυτταρικής του μεμβράνης. Η υπόθεση είναι ότι οι σύγχρονες βιομηχανοποιημένες δίαιτες μπορεί να αλλάζουν την αρχιτεκτονική και τη λειτουργικότητα του εγκεφάλου.
Όπως η έλλειψη βιταμίνης C προκαλεί σκορβούτο, η έλλειψη απαραίτητων λιπαρών και άλλων θρεπτικών συστατικών που απαιτούνται για το μεταβολισμό των πρώτων προκαλεί μια σειρά προβλημάτων, από κατάθλιψη μέχρι επιθετικότητα.
Αν και κάποιοι αμφισβητούν αυτή τη θεωρία, ενδεχομένως η πανδημία βίας στις δυτικές κοινωνίες θα μπορούσε να συσχετιστεί και με το τι τρώμε ή τι δεν τρώμε…
Ω-3 vs ω-6 λιπαρών οξέων
Τον τελευταίο αιώνα οι περισσότερες δυτικές κοινωνίες έχουν αλλάξει δραματικά τις διατροφικές τους συνήθειες, με αποτέλεσμα τα ω-3 λιπαρά οξέα (ανευρίσκονται κυρίως στα ιχθυέλαια αλλά και στα καρύδια, το λιναρόσπορο και την αντράκλα), που είναι σημαντικά για τον εγκέφαλο, να έχουν εκτοπιστεί από τα ανταγωνιστικά ω-6 λιπαρά οξέα, που προέρχονται κυρίως από το σογιέλαιο, το καλαμποκέλαιο και το ηλιέλαιο.
Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, το λάδι σόγιας αποτελούσε το 0,02% των ημερήσιων προσλαμβανομένων θερμίδων το 1909, ενώ το 2000 ανερχόταν στο 20%. Έτσι, οι αμερικανοί ερευνητές χαρτογράφησαν την αύξηση της κατανάλωσης των ω-6 λιπαρών οξέων από σπορέλαια σε 38 χώρες, από τη δεκαετία του 1960, σε σχέση με την ποσοστιαία αύξηση των φόνων την ίδια περίοδο. Σε όλες τις περιπτώσεις, όσο αυξάνονταν τα ω-6 ανάλογα αυξάνονταν και οι φόνοι.
Στις κοινωνίες ωστόσο όπου η κατανάλωση ω-3 λιπαρών παραμένει υψηλή με ταυτόχρονα χαμηλή πρόσληψη ω-6 λιπαρών, όπως στην Ιαπωνία, τα ποσοστά φόνων και κατάθλιψης παραμένουν χαμηλά. Αν και όλα αυτά δείχνουν μια αξιοσημείωτη συσχέτιση μεταξύ βίας και ω-6 λιπαρών οξέων, σαφέστατα δεν αποδεικνύουν ότι η υψηλή κατανάλωση ω-6 και η χαμηλή ω-3 προκαλεί ουσιαστικά το πρόβλημα, αφού τον τελευταίο αιώνα έχουν αλλάξει πολλές καταστάσεις που ευθύνονται για την αύξηση της βίας, όπως η έκθεση στη βία από τα ΜΜΕ, η διάσπαση της οικογένειας κ.ά.
Η βιοχημεία πίσω από την υπόθεση…
Το DHA ή αλλιώς δοκοσαεξανοϊκό οξύ ανήκει στην «οικογένεια» των ω-3 λιπαρών και είναι ένα πολύ μακρύ και εύκαμπτο μόριο. Όταν ενσωματώνεται στη μεμβράνη των νευρικών κυττάρων, βοηθάει να γίνεται πιο ελαστική και ρευστή ώστε τα «σήματα» μεταξύ των κυττάρων να διέρχονται πιο αποτελεσματικά. Όταν όμως ενσωματωθούν στη μεμβράνη λάθος λιπαρά οξέα, οι νευροδιαβιβαστές (σεροτονίνη, ντοπαμίνη κ.λπ.), δεν μπορούν να «προσδεθούν» κανονικά.
Τα μικρότερα επίπεδα σεροτονίνης σχετίζονται με αυξημένο ενδεχόμενο κατάθλιψης, βίαιης και παρορμητικής συμπεριφοράς, ενώ η ντοπαμίνη εκκρίνεται όταν νιώθουμε ότι ανταμειβόμαστεε για μια πράξη μας. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οι ελλείψεις των ω-3 σε περιόδους που ο εγκέφαλος αναπτύσσεται γρήγορα –στη μήτρα, τα 5 πρώτα χρόνια της ζωής και στην εφηβεία– μπορεί να επηρεάσουν την αρχιτεκτονική του.
Μελέτες σε πειραματόζωα έδειξαν ότι όσα είχαν στερηθεί τα ω-3 λιπαρά οξέα παρήγαγαν για δύο γενιές απογόνους που δεν μπορούσαν να απελευθερώσουν ντοπαμίνη και σεροτονίνη τόσο αποτελεσματικά. Όπως και να έχουν τα πράγματα, το σίγουρο είναι ότι η συμβολή της διατροφής στην ψυχοσωματική μας υγεία είναι τεράστια, ασχέτως αν μέχρι τώρα αδυνατούμε να ερμηνεύσουμε πλήρως την πολυπλοκότητά της…
via