Ο μικρόκοσμος του παιδιού δεν αποτελείται μόνο από παιχνίδι. Έννοιες όπως η ζωή, ο θάνατος, η αλήθεια, το ψέμα δημιουργούν στο μυαλό του ερωτηματικά. «Η απάντηση δεν πρέπει να είναι η υπεκφυγή! Πρέπει ν’ απαντάς με την «αρμόζουσα» -για την ηλικία και τη συναισθηματική του ωριμότητα- ευθύτητα», συμβουλεύει η Νίκη Βαλσάμη, Ψυχολόγος-Ειδική Παιδαγωγός. Να πώς μπορείς να χειριστείς 5 «άβολες» παιδικές ερωτήσεις.
«Μαμά, γιατί μου έλεγες ότι υπάρχει Άγιος Βασίλης; Ο αδερφός μου μου είπε ότι τα δώρα τα αγοράζετε εσύ κι ο μπαμπάς!»
Τόσο καιρό, ξεπερνούσες με επιτυχία «παγίδες» του στυλ «Πώς προλαβαίνει να “γυρίσει” σε μια νύχτα όλο τον κόσμο;» ή «Γιατί δεν μου έφερε το κουταβάκι που ήθελα;». Τώρα όμως μάλλον ήρθε η στιγμή της αλήθειας!
Πώς να το χειριστείς: «Ομολόγησέ» του ότι ο Άγιος Βασίλης δεν είναι ο ασπρομάλλης γέροντας που φέρνει τα δώρα, αλλά ο «μύθος» του αποτελεί ένα συμβολικό τρόπο για να εκφράσουμε την αγάπη μας. Κι αν σε κατηγορήσει πως «εγώ πρέπει να είμαι πάντα ειλικρινής, ενώ εσύ λες τα μεγαλύτερα ψέματα», απάντησέ του ήρεμα ότι, στη ζωή, υπάρχουν πολλές ακόμα «αλήθειες» που θ’ ανακαλύπτει όσο μεγαλώνει.
Τόσο καιρό, ξεπερνούσες με επιτυχία «παγίδες» του στυλ «Πώς προλαβαίνει να “γυρίσει” σε μια νύχτα όλο τον κόσμο;» ή «Γιατί δεν μου έφερε το κουταβάκι που ήθελα;». Τώρα όμως μάλλον ήρθε η στιγμή της αλήθειας!
Πώς να το χειριστείς: «Ομολόγησέ» του ότι ο Άγιος Βασίλης δεν είναι ο ασπρομάλλης γέροντας που φέρνει τα δώρα, αλλά ο «μύθος» του αποτελεί ένα συμβολικό τρόπο για να εκφράσουμε την αγάπη μας. Κι αν σε κατηγορήσει πως «εγώ πρέπει να είμαι πάντα ειλικρινής, ενώ εσύ λες τα μεγαλύτερα ψέματα», απάντησέ του ήρεμα ότι, στη ζωή, υπάρχουν πολλές ακόμα «αλήθειες» που θ’ ανακαλύπτει όσο μεγαλώνει.
«Μαμά, γιατί ο Θεός δεν σταματάει τους πολέμους;»Ακόμα κι αν εσύ δεν είσαι ιδιαίτερα θρησκευόμενη, τα σχετικά ερεθίσματα που παίρνει ένα παιδί από το σχολείο και τον περίγυρό του είναι πολλά. Υποσυνείδητα, λοιπόν, πιστεύει ότι υπάρχει μια δύναμη πολύ πιο ισχυρή από τους γονείς. Πώς όμως αυτή η δύναμη «επιτρέπει» να συμβαίνουν τόσες αδικίες και πόλεμοι;
Πώς να το χειριστείς: Εδώ «μπαίνει» το θέμα της ελεύθερης βούλησης. «Ακριβώς επειδή μας αγαπά ο Θεός, μάς έδωσε την ελευθερία να αποφασίζουμε μόνοι μας τι είναι σωστό και τι λάθος, με αποτέλεσμα να υπάρχουν άνθρωποι που προκαλούν μέχρι και εγκλήματα», είναι μια «σωστή» απάντηση, αν και δεν είναι κακό να παραδεχτείς ότι για την ύπαρξη του Θεού κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με σιγουριά!
Πώς να το χειριστείς: Εδώ «μπαίνει» το θέμα της ελεύθερης βούλησης. «Ακριβώς επειδή μας αγαπά ο Θεός, μάς έδωσε την ελευθερία να αποφασίζουμε μόνοι μας τι είναι σωστό και τι λάθος, με αποτέλεσμα να υπάρχουν άνθρωποι που προκαλούν μέχρι και εγκλήματα», είναι μια «σωστή» απάντηση, αν και δεν είναι κακό να παραδεχτείς ότι για την ύπαρξη του Θεού κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με σιγουριά!
«Μαμά, εσύ δεν λες ότι οι άνθρωποι, όταν μεγαλώνουν, πεθαίνουν; Γιατί ζει ακόμα η γιαγιά;»
Αντίθετα απ’ ό,τι φαντάζεσαι, το παιδί δεν βιάζεται να… ξεφορτωθεί τη γιαγιά. Απλά, προσπαθεί να «προφυλάξει» τον εαυτό του από μια ξαφνική είδηση που θα το πληγώσει, να εξοικειωθεί με την ιδέα του θανάτου, αλλά και να «σιγουρέψει» ότι -τουλάχιστον στο δικό του περιβάλλον- όλα ακολουθούν μια συγκεκριμένη σειρά!
Πώς να το χειριστείς: Δείχνοντας υπομονή και προσπαθώντας να του εξηγήσεις τον κύκλο της ζωής. Σ’ αυτή τη θεωρία θα χρειαστεί να βασίσεις τις περισσότερες απαντήσεις σου περί θανάτου, ιδιαίτερα αν το παιδί είναι 3-7 ετών: αρκετά «μεγάλο» για να γνωρίζει τι μπορεί να συμβεί και συγχρόνως «μικρό» για να το αποδεχθεί.
Αντίθετα απ’ ό,τι φαντάζεσαι, το παιδί δεν βιάζεται να… ξεφορτωθεί τη γιαγιά. Απλά, προσπαθεί να «προφυλάξει» τον εαυτό του από μια ξαφνική είδηση που θα το πληγώσει, να εξοικειωθεί με την ιδέα του θανάτου, αλλά και να «σιγουρέψει» ότι -τουλάχιστον στο δικό του περιβάλλον- όλα ακολουθούν μια συγκεκριμένη σειρά!
Πώς να το χειριστείς: Δείχνοντας υπομονή και προσπαθώντας να του εξηγήσεις τον κύκλο της ζωής. Σ’ αυτή τη θεωρία θα χρειαστεί να βασίσεις τις περισσότερες απαντήσεις σου περί θανάτου, ιδιαίτερα αν το παιδί είναι 3-7 ετών: αρκετά «μεγάλο» για να γνωρίζει τι μπορεί να συμβεί και συγχρόνως «μικρό» για να το αποδεχθεί.
«Μαμά, γιατί δουλεύεις συνέχεια αλλά ποτέ δεν έχουμε αρκετά λεφτά;»
Κάποιοι συγγενείς ή φίλοι «τα φέρνουν πιο εύκολα βόλτα» ενδεχομένως επειδή εργάζονται σε πιο προσοδοφόρες θέσεις. Το θέμα είναι, αρκετά πριν αρχίσει το παιδί να συγκρίνει την ποιότητα της καθημερινότητας των συνομηλίκων του με τη δική του, να έχει κάνει «κτήμα» του ότι η οικογένειά του δεν διαθέτει καμία ταμειακή μηχανή!
Πώς να το χειριστείς: Δεν χρειάζεται να αναφέρεσαι συνεχώς στα χρήματα, ούτε να χρησιμοποιείς διαχωριστικές γραμμές όπως «φτωχοί» και πλούσιοι», «άτυχοι» και «τυχεροί». Μπορείς απλά να του εξηγήσεις ότι, εσύ κι ο μπαμπά του, έχετε τη δυνατότητα να καλύπτετε συγκεκριμένες ανάγκες και επιθυμίες του, αφού πρώτα τις αξιολογείτε μαζί.
Κάποιοι συγγενείς ή φίλοι «τα φέρνουν πιο εύκολα βόλτα» ενδεχομένως επειδή εργάζονται σε πιο προσοδοφόρες θέσεις. Το θέμα είναι, αρκετά πριν αρχίσει το παιδί να συγκρίνει την ποιότητα της καθημερινότητας των συνομηλίκων του με τη δική του, να έχει κάνει «κτήμα» του ότι η οικογένειά του δεν διαθέτει καμία ταμειακή μηχανή!
Πώς να το χειριστείς: Δεν χρειάζεται να αναφέρεσαι συνεχώς στα χρήματα, ούτε να χρησιμοποιείς διαχωριστικές γραμμές όπως «φτωχοί» και πλούσιοι», «άτυχοι» και «τυχεροί». Μπορείς απλά να του εξηγήσεις ότι, εσύ κι ο μπαμπά του, έχετε τη δυνατότητα να καλύπτετε συγκεκριμένες ανάγκες και επιθυμίες του, αφού πρώτα τις αξιολογείτε μαζί.
«Μαμά, γιατί έφυγε από το σπίτι μας ο μπαμπάς; Δεν με αγαπάει πια;»
Ένα εξίσου δύσκολα χειρίσιμο «κεφάλαιο» είναι το διαζύγιο. Όσο «πολιτισμένο» κι αν είναι, κάνει το παιδί να αισθάνεται παραμελημένο!
Πώς να το χειριστείς: Για να το βοηθήσεις, είναι σημαντικό ν’ αναγνωρίσεις τα έντονα συναισθήματα που βιώνει και να του τονίσεις ότι δεν φέρει την παραμικρή ευθύνη για την «κρίση»! Μην επιχειρήσεις να το στρέψεις εναντίον του πατέρα. Αντίθετα, φρόντισε να διατηρήσουν όσο το δυνατόν πιο συχνή, σταθερή επαφή. Γενικά, μην παραλείψεις να του αποδεικνύεις με κάθε τρόπο την αγάπη σου, αλλά να είσαι έτοιμη να αντιμετωπίσεις τη δυσπιστία του απέναντί σου, καθως συγκαταλέγεται στο διάστημα προσαρμογής.
Ένα εξίσου δύσκολα χειρίσιμο «κεφάλαιο» είναι το διαζύγιο. Όσο «πολιτισμένο» κι αν είναι, κάνει το παιδί να αισθάνεται παραμελημένο!
Πώς να το χειριστείς: Για να το βοηθήσεις, είναι σημαντικό ν’ αναγνωρίσεις τα έντονα συναισθήματα που βιώνει και να του τονίσεις ότι δεν φέρει την παραμικρή ευθύνη για την «κρίση»! Μην επιχειρήσεις να το στρέψεις εναντίον του πατέρα. Αντίθετα, φρόντισε να διατηρήσουν όσο το δυνατόν πιο συχνή, σταθερή επαφή. Γενικά, μην παραλείψεις να του αποδεικνύεις με κάθε τρόπο την αγάπη σου, αλλά να είσαι έτοιμη να αντιμετωπίσεις τη δυσπιστία του απέναντί σου, καθως συγκαταλέγεται στο διάστημα προσαρμογής.